پیشنهاد تغییر نام جمهوری آذربایجان به آذربایجان شمالی و واکنش‌ها به آن

ای یو تی اؤیرنجی: روزهای گدشته جمعی از نمایندگان مجلس جمهوری آذربایجان پیشنهاد تغییر نام جمهوری آذربایچان به جمهوری آذربایجان شمالی را مطرح کردند. علی رغم اینکه این طرح از سوی حزب جبهه‌ی خلق آذربایجان واحد مطرح شده است، با حمایت نمایندگان حزب حاکم جمهوری آذربایجان نیز مواجه شده است.

پیش‌تر قدرت حسن‌قلی‌اوف نماینده‌ی مجلس و رئیس حزب جبهه‌ی خلق آذربایجان در این مورد گفته بود: "آذربایجان ملتی واحد است که مورد تجزیه واقع شده است."

به گزارش خبرگزاری ترند از جلسه‌ی مجلس، سیاووش نوروز اوف نماینده مجلس از حزب حاکم آذربایجان نوین طی سخنانی گفت: "مدتی است که در میان جامعه پیشنهاداتی مبنی بر اینکه نام کشور را از آذربایجان به آذربایجان شمالی تغییر داده شود مطرح می شود."

وی گفت: "در جهان کشورهایی همچون کره جنوبی و کره شمالی و یا قبرس شمالی و قبرس جنوبی وجود دارند و بهتر بود آذربایجان نیز از آنجا که دولتی است که مورد تجزیه واقع شده است نامش به آذربایجان شمالی تغییر یابد."

قدرت حسن قلی‌اوف نیز با اعلام اینکه دو سوم اراضی به آذربایجان جنوبی و یک سومش به کشور آذربایجان متعلق است گفت: "به نظر من زمینه برای تغییر نام کشور به آذربایجان شمالی وجود دارد. قراردادهای ترکمنچای و گلستان خارج از اراده مردم آذربایجان تصویب شده است و باید لغو گردد."

فضائیل آقامالی یکی دیگر از نمایندگان مجلس گفت: "در صورتی که رفراندوم دیگری برگزار بشود باید به ماده 11 قانون اساسی کشور افزوده شود که آذربایجان متشکل از آذربایجان شمالی، آذربایجان جنوبی و آذربایجان غربی (ارمنستان کنونی) می‌باشد."

تغییر نام جمهوری آذربایجان به آذربایجان شمالی، به نفع آذربایجان جنوبی است

درخواست این تغییر نام سالها بود که از سوی فعالین ملی آذربایجان جنوبی مطرج می‌شد. به عقیده‌ی این فعالین این تغییر نام می‌تواند تاثیر زیادی در دستیابی به حقوق ملی برای آذربایجانی‌های جنوب و شناساندن واقعیت آذربایجان جنوبی به افکار عمومی جهانیان داشته باشد. این فعالین همچنین معتقدند این تغییر نام باید همزمان با تشکیل جمهوری مستقل آذربایجان انجام می شد و تا به امروز تعلل صورت گرفته است.

طرح ارائه شده در مجلس آذربایجان همانطور که پیش‌بینی می‌شد با استقبال چشمگیر فعالین آذربایجانی مواجه شده است. این استقبال در وبسایت‌های خبری حرکت ملی آذربایجان و شبکه‌های اجتماعی همچون فیس‌بوک به خوبی مشاهدی می‌شود.

در همین رابطه داود توران رئیس مرکز تحقیقاتی اجتماعی، فرهنگی آذربایجان جنوبی (گوناسکام) در مصاحبه با وبسایت گون.آز این تغییر نام را هم به نفع آذربایجان شمالی و هم به نفع آذربایجان جنوبی می‌داند. وی تاکید می‌کند: "از منظر مناقع آذربایجان شمالی این تغییر نام به قوی‌تر شدن موضع این کشور در سطح منطقه و بین‌الملل می شود. زیرا دنیا واقعیت آذربایجان جنوبیِ حامی و پشتیبان آذربایجان شمالی را خواهد دید. این مسئله به دستیابی به موضع برتر برای آذربایجان در مناسبات با ارمنستان و ایران خواهد انجامید."

وی همچنین می افزاید: "از دیدگاه آذربایجان جنوبی نیز این مسئله باعث رسیدن صدای ما به جهانیان خواهد شد. دنیا شروع به مشاهده‌ی واقعیت انکارناپذیر آذربایجان حنوبی خواهد شد. به همین دلیل به نظر من این طرح به نفع آذربایجان واحد است."

واکنش ایران و ناسیونالیست‌های افراطی فارس به این طرح

ستیز با جمهوری آذربایجان جزء نقاط مشترک حکومت ایران و مخالفین آن است. موضع جمهوری اسلامی ایران در قبال جمهوری آذربایجان همسو با ناسیونالیست‌های افراطی فارس بوده است. طرف دیگر این موضع را می‌توان روابط نزدیک استزاتژیک ایران با ارمنستان دانست.

در راستای این رویکرد چندی پیش ادعایی مبنی بر تمام شدن مهلت عهدنامه‌های ترکمن‌چای و گلستان و لزوم بازگشت جمهوری آذربایجان به ایران، در فضای مجازی غیر رسمی ایران مطرح شده بود. چندی قبل نیز منابع خبری منسوب به دولت ایران از ارائه‌ی طرح بازنگری در عهدنامه‌های ترکمن‌چای و گلستان توسط جمعی از نمایندگان آذربایجانی مجلس ایران خبر داده بودند. 

علی رغم این که تاکنون اظهارنطر رسمی از سوی دولت ایران در رابطه با تغییر نام احتمالی جمهوری آذربایجان به آذربایجان شمالی اعلام نشده است، ولی این مسئله واکنش‌هایی را به همراه داشته است.

در جدیدترین اظهار نظر مسعود پزشکیان نماینده‌ی تبریز در مجلس در گفت‌وگو با ایسنا، در واكنش به تهیه طرح تغییر نام این كشور به آذربایجان شمالی از سوی برخی نمایندگان مجلس كشور آذربایجان: " توصیه من به آن‌ها این است كه به‌جای این‌كه مرز و محدودیت درست كنند، به وسعت و وحدت مسلمانان بیندیشند؛ چراكه در وسعت و وحدت است كه می‌توان رشد كرد. اگر كشورهای اسلامی تكه‌تكه شوند، به صورت راحت‌تری توسط قدرت‌ها خرد و له می‌شوند و حكومت‌گران اسیر و اجیر قلدران، منافع خود را تامین خواهند كرد و نه منافع مردم و قومیت‌ها را." وی همچنین طرح این گونه مسائل را تحت تاثیر سیاست‌های تفرقه‌افكنانه صهیونیست‌ها ارزیابی کرده است.

سایت خبری تابناک نیز که به جهت‌گیری‌های خصمانه در قبال آذربایجان و ترکیه مشهور است، علی رغم سکوت مشکوک در مورد طرح تغییر نام آذربایجان با انتشار مطلبی در تکرار ادعاهای همیشگی در مورد نفوذ صهیونیسم در آذربایجان، سرکوب اسلام‌گرایان و تخریب مساجد، سفیر جمهوری آذربایجان در تهران را مورد حمله قرار داده و در درخواستی غیر منطقی خواستار اخراج جوانشیر آخوندوف از ایران شده است. دلیل این درخواست نیز اهانت سفیر به مراجع تقلید عنوان شده که گفته است: "تصویر نادرستی از جمهوری آذربایجان در ذهن آنان (مراجع تقلید) شکل گرفته است."

به نظر تکرار این اتهامات و مطرح کردن این درخواست غیر منطقی با طرح تغییر نام آذربایجان در مجلس آذربایجان ارتباط داشته و با هدف زیر فشار قرار دان سفیر آذربایجان و آماده کردن افکار عمومی برای اخراج وی از تهران در صورت تصویب این طرح است.