پیام سالیانه دبیرکل یونسکو به مناسبت روز جهانی زبان مادری

یک بار نلسون ماندللا گفت: «اگر با کسی به زبانی حرف بزنید که آن را می‌فهمد، سخن به ذهنش وارد می‌شود، اما اگر شما با او به زبان خودش حرف بزنید، حرفتان به دل او وارد می‌شود.» زبان اندیشه و احساس ما ارزشمندترین دارایی ماست. چندزبانگی روش ما در تضمین کیفیت آموزش برای همه، در افزایش فراگیری آن و در مبارزه با بی‌سوادی است. بنای گفتمانی ویژه برای احترام به زبان‌ها مطرح شده‌است. هر نمایشی از یک زندگی بهتر، هر هدف پیشرفت با لغاتی خاص برای انتقال آن به زندگی و مکالمات در زبان بیان می‌شود. زبان‌ها همان‌هایی هستند که ما هستیم؛ ما خودمان را با حفظ آن‌ها حفاظت می‌کنیم.

یونسکو روز بین‌المللی زبان مادری را برای دوازده سال جشن گرفته است و اکنون نیروی خود را در جهت حفظ چندگانگی زبانی جمع کرده‌است. سیزدهمین جشن به چندزبانگی برای فراگیر شدن آموزش حصر شده‌است. تأثیر کار محققان و سیاست‌های چندزبانگی، مردم را در درک شهودی اینکه چندگانگی زبانی دست یافتن به اهداف پیشرفت و آموزش را شتاب می‌دهد، یاری بخشیده‌است. استفاده از زبان مادری در مدارس تدبیر قدرتمندی علیه بی‌سوادی است. چالش کنونی در دست‌یافتن به این هدف در کلاس‌های درس است. توده‌های جمعیتی محروم، مانند انسان‌های بومی، معمولا آن‌هایی هستند که زبان مادری آن‌ها به وسیله‌ی سیستم آموزشی نادیده گرفته شده‌است. اجازه دادن به آن‌ها برای تحصیل به زبان مادریشان از سال‌های ابتدایی زندگی و سپس به زبان ملی، رسمی یا زبان‌های دیگر باعث افزایش برابری و فراگیری اجتماعی می‌شود.

هفته‌ی آموزش شناور یونسکو نشان داده‌است که استفاده از تکنولوژی موبایل در آموزش وسیله‌ای عالی برای ترقی آموزش فراگیر است. این فناوری‌ها در ترکیب با چندزبانگی، میدان عمل ما را دوچندان می‌کند. بیایید تا از بیشترین ظرفیت آن‌ها استفاده کنیم. نسل ما با داشتن رسانه‌های ارتباطی و عرصه عمومی جهان‌شمول جدید بر پایه‌ی اینترنت، فقر زبان‌ها را تحمل نمی‌کند.

تنوع زبانی میراث مشترک ماست. میراثی شکننده است. نزدیک به بیش از نیمی از شش هزار زبان متداول در جهان می‌تواند تا انتهای این قرن نابود شود. اطلس جهانی زبان‌های در خطر یونسکو نمودار عملکرد برای این مبارزه است. محو زبان مدنیت را تضعیف می‌کند. این یک عقب‌گرد در دفاع از حقوق هر کس برای شنیده شدن، آموختن و ارتباط برقرار کردن است. به علاوه، هر زبانی میراثی فرهنگی در خود دارد که تنوع خلاقمان را افزایش می‌دهد. تنوع فرهنگی به اندازه‌ی تنوع زیستی اهمیت دارد. این دو به شدت مرتبط هستند. بعضی زبان‌های مردم بومی حاوی اطلاعاتی درمورد تنوع زیستی و مدیریت اکوسیستم است. این پتانسیل زبانی میراثی برای توسعه‌ی پایدار و شایسته برای به اشتراک گذاشته شدن است. یونسکو همچنین قصد پررنگ کردن این پیام در کنفرانس ملل متحد در مورد توسعه‌ی پایدار در ریودوژانیرو دارد.

سندیت زبان‌ها به تمام آن‌هایی است که به آن زبان‌ها تکلم می‌کنند و برای حفظ‌شان گرد هم می‌آیند. یونسکو آن‌ها را ستایش می‌کند و به آن‌ها اطمینان می‌دهد که به هنگام تنظیم شدن سیاست‌های توسعه، آموزش و هم‌گرایی اجتماعی صدای آن‌ها شنیده شدهاست. چندزبانگی منبعی زنده است؛ بیایید از آن برای نفع همگی‌مان استفاده کنیم.

ایرینا بوکووا، یونسکو، ۲۱ فوریه ۲۰۱۲

منبع:

http://unesdoc.unesco.org/images/0021/002153/215319e.pdf

ترجمه از نشریه "اؤیرنجی"؛ نشریه دانشجویان آذربایجانی دانشگاه صنعتی امیرکبیر